Bhai Mardana Ji [1459-1534] was the long-time companion of Guru Nanak Sahib [1469-1539], from his hometown of Rai Bhoi Ki Talwandi. A rebab player of the hereditary Mirasi minstrel class, Bhai Mardana Ji was by faith a practicing Panjabi Muslim. While compositions in the Guru Granth Sahib are either of the Gurus, Bhagats and Bhatts, two Salok Couplets of Bhai Mardana Ji can be found in the Guru Granth Sahib, in Bihagara Ki Vaar on Ang 553. His compositions are unique, as his main message is for the seeker to renounce the falsehoods found anger, attachment and ego - using the analogy of the seeker consuming such vices as wine out of a cup. What is most interesting is his lack of any reference or usage of Islamic theology, which may infer that Bhai Mardana Ji may have been more in tune with Gurmat [Sikh Doctrine] and the principles of Guru Nanak Sahib than one may think.

ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ [1459-1534] ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ [1469-1539] ਦੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸਨ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਰਾਏ ਭੋਈ ਕੀ ਤਲਵੰਡੀ ਤੋਂ। ਮਿਰਾਸੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਇੱਕ ਰਬਾਬੀ, ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਗੁਰੂਆਂ, ਭਗਤਾਂ ਜਾਂ ਭੱਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਦੇ ਦੋ ਸ਼ਲੋਕ ਰਾਗ ਬਿਹਾਗੜਾ ਕੀ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਸਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿਲੱਖਣ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਧਕ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਿਆਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਰਾਬ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੀਂਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਆਪਣੇ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮੀ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਕੋਈ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸਾਂਝਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਗੁਰਮਤ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੇੜੇ ਸਨ ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਕੋਈ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।

بھائی مردانا جی [1459-1534] گرو نانک ساہب [1469-1539] دے لمے سمیں دے ساتھی سن آپنے جدی پنڈ رائے بھوئی کی تلونڈی توں۔ مراسی جمات دے اکّ ربابی، بھائی مردانا جی پنجابی مسلمان سن۔ گرو گرنتھ ساہب وچّ گربانی گوروآں، بھگتاں جاں بھٹاں دوارا لکھی گئی ہے۔ ہالانکِ، بھائی مردانا جی دے دو شلوک راگ بہاگڑا کی وار وچّ مل سکدے ہن۔ اسدی بانی ولکھن ہے۔ کیونکِ اہ اکّ سادھک دی اداہرن ورتدا ہے جو پیالے وچوں شراب ورگیاں وکاراں نوں پیندا ہے۔ سبھ توں دلچسپ گلّ اہ ہے کِ بھائی مردانا جی آپنے شلوکاں وچّ اسلامی دھرم شاستر دا کوئی ہوالا نہیں ورتدے ہن۔ اس توں اہ سانجھا ہو سکدا ہے کِ بھائی مردانا جی گرو نانک ساہب دی گرمت دے زیادا نیڑے سن جنا کِ کوئی سوچ سکدا ہے۔