Written in the Raag, the Melodic-Measure, of Basant, the music of this Raag is historically played in the Spring – as the name Basant itself means Spring. Hindol is a sub-variant of the Basant Raag that is only found in the Guru Granth Sahib. Guru Nanak Sahib [1469-1539] in this captivating hymn records the intriguing and somewhat dumbfounding socio-political scene that he was seeing unfolding in front of him for centuries. Following this stanza line for line, he first praises God for being the Creator of All — using the Old Vedic analogies as what The Lord has created. God is All-Powerful and such is The Lord’s Power that all persons stand ready as God’s Vanguard. However, greed is the persons’ downfall, as one remains unsatiated, constantly asking The Lord for more and more. This plague of wealth, and the quest for acquiring it, leads people to do many absurd things. At the time, the indigenous peoples of Panjab and the Indian subcontinent were altering their ways. The Islamic Invasions were over and Muslim Rule now dominated the subcontinent. This administration, and thus way of life, was foreign; non-indigenous. People were changing their ways to become foreign — referring to God with a foreign name (Allah), practicing a new foreign faith (Islam). The millennia-old indigenous ways of praying at the Hindu Mandir towards Devi-Idols was now taxed by the Jizya system. People even began changing their language, opting for the foreign tongue instead of their mother tongue. What was happening? All of this, in the pursuit of wealth and employment by the foreign administration was a dead end path. Guru Nanak Sahib encouraged all to stick to their roots — never forget your heritage, as with whatever background one comes from, all one needs is to remember the Naam, The Name of The Lord. Guru Nanak Sahib travelled across the world, preaching to all of humankind in their indigenous languages to simply remember God through the Guru. That is the only faith one needs. Panjabis should be Panjabi. Pashtuns should be Pashtuns. Arabs should be Arabs. Balochis should be Balochis, Kurds should be Kurds. Tamils should be Tamils, etc. Wherever he went, Guru Nanak Sahib proved that becoming foreign and turning away from your indigenous roots was a disservice to oneself. God can be remembered however, through the Guru.

ਬਸੰਤੁ ਰਾਗ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਦੌਰਾਨ ਵਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਡੋਲੁ ਰਾਗ ਬਸੰਤੁ ਰਾਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਹਿੰਡੋਲੁ ਸਿਰਫ਼ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ [1469-1539] ਇਸ ਮਨਮੋਹਕ ਭਜਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦਿਲਚਸਪ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਸਮਾਜਿਕ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਲੋਕ ਦੀ ਪੰਗਤਿ ਪੰਗਤਿ ਅਨੁਸਰਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਬ-ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਬ ਕੁਝ ਦਾ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕਾਰ ਹੈ — ਪੁਰਾਣੇ ਵੇਦਿਕ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਜਾਂ ਤੁਲਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਜੋ ਕੁਝ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਬਣਾਇਆ। ਪਰਮਾਤਮਾ ਸਰਵਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਇੰਨੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਪਰਵਦਗਾਰ ਦੀ ਫੌਜ ਵਜੋਂ ਸਜਾਗ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਲਾਲਚ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹਾਨੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਹੋਰ-ਹੋਰ ਮੰਗਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੌਲਤ ਦੀ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਖੋਜ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੇਵਕੂਫ਼ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਦੀਪ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਦਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸਲਾਮਿਕ ਅਕਰਮਣ ਖਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਹੁਣ ਉਪ-ਮਹਾਦੀਪ ’ਤੇ ਰਾਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਸਰਕਾਰ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਵਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੀ; ਗੈਰ-ਸਥਾਨਕ ਸੀ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਬਦਲ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਵਿਦੇਸੀ (ਪਰਦੇਸੀ) ਬਣ ਸਕਣ — ਰੱਬ-ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸੀ ਨਾਮ (ਅੱਲ੍ਹਾ) ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ, ਨਵੀਂ ਵਿਦੇਸੀ ਧਰਮ (ਇਸਲਾਮ) ਦੀ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ। ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੱਲ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਸਥਾਨਕ ਤਰੀਕੇ ਹੁਣ ਜਿਜ਼ਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਮਸੂਲ (ਟੈਕਸ) ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਬੋਲੀ (ਭਾਸ਼ਾ) ਤੱਕ ਬਦਲਣ ਲੱਗੇ, ਆਪਣੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦੀ ਥਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬੋਲੀ ਚੁਣਣ ਲੱਗੇ। ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ? ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਰਦਾ ਰਾਹ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੜਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ — ਆਪਣੇ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਭੁੱਲੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਸ ਵੀ ਪਿਛੋਕੜ ਤੋਂ ਕੋਈ ਆਇਆ ਹੋਵੇ, ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖਣੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਨਾਮ, ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾਮ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਬੋਲੀਆਂ (ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ) ਵਿੱਚ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਗੁਰੂ ਰਾਹੀਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹੀ ਇਕ ਧਰਮ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਪੰਜਾਬੀ ਰਹਿਣ। ਪਠਾਨ (ਪਸ਼ਤੂ) ਪਠਾਨ ਰਹਿਣ। ਅਰਬ ਅਰਬ ਰਹਿਣ। ਬਲੋਚ ਬਲੋਚ ਰਹਿਣ। ਤਮਿਲ ਤਮਿਲ ਰਹਿਣ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ। ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਬਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬਣਨਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਜੜਾਂ ਤੋਂ ਮੁੜਨਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਹੈ। ਪਰ ਰੱਬ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਰਾਹੀਂ।

بسنتُ راگ روائتی تور ‘تے بسنت رتّ دوران وجایا جاندا ہے۔ ہنڈولُ راگ بسنتُ راگ دے اندر اکّ راگ ہے۔ ہنڈولُ سرف گرو گرنتھ ساہب وچّ ہی ملدا ہے۔ گرو نانک ساہب رسول الاہ [1469-1539] اس منموہک بھجن وچّ اہ دلچسپ اتے کجھ ہیرانی جنک سماجک-راجنیتک درش نوں درز کردے ہن جو اہ سدیاں توں آپنے ساہمنے ہو رہا دیکھ رہے سن۔ اس سلوک دی پنگتِ پنگتِ انوسرن کردے ہوئے، اہ سبھ توں پہلاں ربّ-پرماتما دی سفارش کردے ہن جو سب کجھ دا سرشٹیکار ہے — پرانے ویدک اداہرناں جاں تلناواں دی ورتوں کرکے جو کجھ پربھو نے بنایا۔ پرماتما سروشکتی مان ہے اتے پربھو دی تاکت انی ہے کِ سارے منکھّ پرودگار دی فوج وجوں سجاگ رہندے ہن۔ ہالانکِ، لالچ منکھّ دی ہانی ہے، کیونکِ اکّ منکھّ اسنتشٹ رہندا ہے اتے ہمیشا پربھو توں ہور-ہور منگدا رہندا ہے۔ دولت دی اہ بیماری اتے اس نوں پراپت کرن دی کھوج منکھاں نوں بہت سارے بیوکوف کارج کرن لئی مجبور کردی ہے۔ اس سمیں، پنجاب اتے بھارتی اپ-مہادیپ دے ستھانک لوک آپنے جیون دے تریکے بدل رہے سن۔ اسلامک اکرمن ختم ہو چکے سن اتے مسلمان شاسن ہن اپ-مہادیپ ’تے راج کر رہا سی۔ اہ سرکار، اتے اس تراں جیون دا تریکا، ودیشی سی؛ گیر-ستھانک سی۔ لوک آپنے تریکے بدل رہے سن تاں جو ودیسی (پردیسی) بن سکن — ربّ-پربھو نوں ودیسی نام (الاہ) نال سمبودھن کردے، نویں ودیسی دھرم (اسلام) دی ابھیاس کردے۔ ہندو مندر وچّ دیوی دیاں مورتیاں ولّ پرارتھنا کرن دے ہزاراں سال پرانے ستھانک تریکے ہن جزیا پرنالی دوارا مسول (ٹیکس) کیتے جا رہے سن۔ لوک آپنی بولی (بھاشا) تکّ بدلن لگے، آپنی ماں-بولی دی تھاں ودیشی بولی چنن لگے۔ کی ہو رہا سی؟ اہ سارا کجھ، ودیشی سرکار دوارا دولت اتے روزگار دی کھوج وچّ اکّ مردا راہ سی۔ شاہ گرو نانک ساہب ساریاں نوں آپنے جڑاں نال جڑے رہن دی سلاہ دندے ہن — آپنے وراست نوں کدے نا بھلو، کیونکِ جس وی پچھوکڑ توں کوئی آیا ہووے، سرف اہ یاد رکھنی زروری ہے کِ نام، اکال پرکھ دا نام۔ ہزرت گرو نانک ساہب دنیا بھر وچّ یاترا کیتی، منکھتا نوں آپنے-آپنے ستھانک بولیاں (بھاشاواں) وچّ اپدیش دتا تاں جو سرف گرو راہیں پرماتما نوں یاد کیتا جا سکے۔ اہی اک دھرم ہے جس دی لوڑ ہے۔ پنجابی پنجابی رہن۔ پٹھان (پشتو) پٹھان رہن۔ ارب ارب رہن۔ بلوچ بلوچ رہن۔ تمل تمل رہن، اتے ہور وی۔ جتھے وی گرو نانک ساہب رسول الله‎ گئے، انھاں نے سابت کیتا کِ ودیشی بننا اتے آپنے ستھانک جڑاں توں مڑنا آپنے آپ نال دھوکھا ہے۔ پر ربّ نوں یاد رکھیا جا سکدا ہے، گرو راہیں۔