Azrael first appears as a character in old Aramaic and Mesopotamian beliefs as an Angel or some form of an Assistant of God. Later on, the analogy of Azrael was adapted into first Christianity and later Islam. In such Abrahamic faiths, Azrael is depicted as a charitable and benevolent being, an Archangel and the Lord’s Messenger of Death. Sikhi too relates Azrael in this fashion. Although as Abrahamic faiths stress the usage of said Angels and Beings through their deemed necessary method of salvation and liberation, Sikhi depicts Azrael as the fact of reality - death comes to all and in turn, there is no need to establish any inherent or irrational fear of death requiring a false promise of liberation or salvation. Presented here are all 8 instances where Azrael, as spelled out in Gurmukhi, appears in the Guru Granth Sahib. The presentation begins with a stanza of Guru Ram Das Sahib on Ang 315 [Raag Gauri], followed by Guru Nanak Sahib in Farsi (Persian) on Ang 721 [Raag Tilang], Guru Arjan Sahib on Angs 723 and 724 [Raag Tilang], Guru Nanak Sahib on Ang 953 [Raag Ramkali], Guru Arjan Sahib on Angs 1,019 and 1,084 [Raag Maru] and Sheikh Baba Farid Ji on Ang 1,381 [Salok Farid].

This collection of Gurbani was deemed important by the Curator, as it is educational for many who may not be learned in the usage of Azrael as an analogy in Gurbani yet are aware of the stance of ancient Vedic characters. This collection is also important as it evidently displays how far reaching Gurbani is meant to be, as intended, and is not limited to the confines of the Indian subcontinent as some force Sikhi to be. Finally, all the hymns here actively read on the firm and unquestionable acceptance of death, for which the reader can find steady peace in if feeling any doubt.

NOTE: For stanzas in longer compositions, the first 4 hymns appearing before the use of Azrael were used, making it 5 hymns with the final hymn.

ਪੁਰਾਣੇ ਅਰਾਮੀ ਅਤੇ ਮੇਸੋਪੋਟੇਮੀਅਨ (ਪੁਰਾਤਨ ਇਰਾਕ ਵਿੱਚ) ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਜਰਾਈਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਅਜਰਾਈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਤ ਜਾਂ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਜਰਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਈਸਾਈਅਤ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਹਨਾਂ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਜਰਾਈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਅੱਖਰ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ — ਮੌਤ ਲਈ ਰੱਬ (ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ-ਖੁਦਾ) ਦੇ ਇੱਕ ਦੂਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ। ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਰਾਈਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਧਰਮਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅਜਰਾਈਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੂਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਰਗ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਝੂਠ ਹੈ। ਮੌਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਆਵੇਗੀ। ਇਹ ਸਿੱਖੀ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਸੱਚ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅਜਰਾਈਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਝੂਠੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਝੂਠ ਨਹੀਂ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੀ। ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਉਹ 8 ਵਾਰ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਅਜਰਾਈਲ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਗ 315 ਤੇ ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਹਨ [ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ]। ਫਿਰ ਅੰਗ 721 ਨੂੰ ਫਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਹਨ [ਰਾਗੁ ਤਿਲੰਗ]। ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਅੰਗ 723 ਅਤੇ 724 ਤੇ [ਰਾਗੁ ਤਿਲੰਗ]। ਫਿਰ ਅੰਗ 953 ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ [ਰਾਗੁ ਰਾਮਕਲੀ]। ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਅੰਗ 1,019 ਅਤੇ 1,084 ਤੇ [ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ]। ਅਤੇ ਸ਼ੇਖ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਅੰਗ 1,381 ਤੇ [ਸਲੋਕ ਫਰੀਦ]।

ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਇਹ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅਜਰਾਈਲ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਸਿਖਾ ਸਕਦਾ ਹਨ। ਅਜਰਾਈਲ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਦਖਾਉਂਦਾ ਹਨ ਕਿ ਕਿੰਨੀ ਦੂਰ ਤਕ ਗੁਰਬਾਣੀ ਪਾਉਂਚਾ ਹਨ, ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਰ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਇਹ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਮੌਤ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਸਕਤ ਪੈਂਤੜੇ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਨੋਟ: ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਲੰਬੇ ਭਾਗਾਂ ਲਈ, ਸਿਰਫ਼ ਪਹਿਲੇ 4 ਪੰਗਤੀਆਂ ਅਜਰਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਅੰਤਮ ਪੰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਅਜਰਾਈਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਉਹ ਆਖਰੀ ਪੰਜਵਾ ਪੰਗਤੀ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹਨ।

پرانے ارامی اتے میسوپوٹیمیئن (پراتن اراک وچّ) وشواساں وچّ، ازرائیل پہلی وار دیکھیا جاندا ہے۔ اس سمیں توں، ازرائیل نوں اکّ دوت جاں پرمیشر دے سہائک وجوں جانیا جاندا سی۔ بائد وچّ ازرائیل دی ورتوں ایسائیئت اتے اسلام وچّ کیتی گئی۔ اہناں دھرماں وچّ، ازرائیل نوں اکّ چنگے اکھر ورتیا گیا ہے — موت لئی ربّ (پرمیشر-کھدا) دے اکّ دوت دے روپ وچّ۔ سکھی وچّ وی ازرائیل اس تراں ورتیا جاندا ہے۔ پچھمی دھرماں دی سمسیا اہ ہے کِ کسے نوں موت توں بچاؤن لئی ازرائیل اتے ہور دوتاں نوں انھاں دے راہ وجوں ورتیا جاندا ہے۔ کِ اہناں دے مارگ راہیں ہی مکتی پراپت کیتی جا سکدی ہے۔ پر اہ سرف جھوٹھ ہے۔ موت ہمیشا تہاڈے لئی آویگی۔ اہ سکھی اتے گربانی دا وڈا سچّ ہے۔ گربانی وچّ ازرائیل اس تراں ورتیا گیا ہے۔ گربانی مکتی دے جھوٹھے چتراں وچّ کوئی وی جھوٹھ نہیں سانجھی کردی۔ اس سنگرہِ وچّ اہ 8 وار ہن جتھے ازرائیل سری گرو گرنتھ ساہب وچّ آؤندا ہے۔ سبھ توں پہلاں انگ 315 تے گرو رام داس ساہب ہن [راگُ گؤڑی]۔ پھر انگ 721 نوں فارسی وچّ گرو نانک ساہب ہن [راگُ تلنگ]۔ پھر گرو ارجن ساہب انگ 723 اتے 724 تے [راگُ تلنگ]۔ پھر انگ 953 تے گرو نانک ساہب [راگُ رامکلی]۔ پھر گرو ارجن ساہب انگ 1,019 اتے 1,084 تے [راگُ مارو]۔ اتے شیخ بابا فرید جی انگ 1,381 تے [سلوک فرید]۔

گربانی دا اہ سنگرہِ مہتوپورن ہے کیونکِ اہ بہت سارے لوکاں نوں گربانی وچّ ازرائیل بارے نہیں جاندے سکھا سکدا ہن۔ ازرائیل گربانی وچّ دکھاؤندا ہن کِ کنی دور تک گربانی پاؤنچا ہن، بھارتی اتے سناتن دھرم دے نکساناں توں بار۔ انت وچّ، گربانی دا اہ سنگرہِ موت نوں سویکار کرن دے سکت پینتڑے دی سکھیا دندا ہے۔ بہت سارے پاٹھک اس وچّ شانتی پا سکدے ہن۔

نوٹ: گربانی دے لمبے بھاگاں لئی، سرف پہلے 4 پنگتیاں ازرائیل دی ورتوں توں پہلاں دکھائے گئے سن۔ انتم پنگتی وچّ جتھے ازرائیل ورتیا جاندا اہ آخری پنجوا پنگتی گنیا جاندا ہن۔