سوہی مہلا ۵ گنونتی ۔۔

ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ਗੁਣਵੰਤੀ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: (گنونتی) پریم گن والی اتم جگیاسی کہتی ہے؛ (1870)

سری گرو گرنتھ ساہب ٹیکا، گیانی بشن سنگھ: سوہی مہلا ۵ گنونتی ۔۔ (پریم گناں والی استری) (1930)

سری گرو گرنتھ ساہب سٹیک، بھائی منموہن سنگھ: سوہی پنجویں پاتشاہی ۔۔ گنونتی ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن، پروفیسر ساہب سنگھ: گنونتی = گناں والی۔ (1962/64)

شرومنی گردوارا پربندھک کمیٹی شبدارتھ، بھائی منموہن سنگھ: سوہی مہلا ۵ گنونتی ۔۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب، ڈاکٹر رتن سنگھ جگی: سوہی مہلا ۵ گنونتی ۔۔ (2007)

آدِ سری گرو گرنتھ ساہب درشن نرنے سٹیک، گیانی ہربنس سنگھ: سوہی مہلا ۵ گنونتی ۔۔ پد ارتھ گنونتی = گنا والی۔ (2009/11)

تفسیر–ئے–آرتھی سری گنونتی، انمول سنگھ روڈے: راگُ سوہی دے وچّ شبدگنونتی، مہلا ۵ — پنجویں نانک سری گرو ارجن ساہب جی دی گربانی۔ گنونتی = اؤرت جو گناں والی ہن۔ (2025)

جو دیسے گرسکھڑا تسُ نوِ نوِ لاگؤ پائ جیؤ ۔۔

ਜੋ ਦੀਸੈ ਗੁਰਸਿਖੜਾ ਤਿਸੁ ਨਿਵਿ ਨਿਵਿ ਲਾਗਉ ਪਾਇ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: جو گرو سکھیا کے لینے والا دیکھوں، تس کے جیؤ من کر کے چرنوں میں نیوں نیوں کر لگوں۔۔ (1870)

ٹیکا گیانی بشن سنگھ: جیہڑا گرو دا سکھ دسے اسدے پیریں نو نو کے لگاں ۔۔ سکھڑا = سکھ (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: جیکر میں گر دے سکھّ نوں لواں، تاں میں نیویں جھکّ اس دے پیندی ہاں ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: مینوں جیہڑا بھی کوئی گرو دا پیارا سکھّ مل پیندا ہے، میں نیؤں نیؤں کے (بھاو، نمرتا-ادھینگی نال) اس دی پیریں لگدا ہاں، سکھڑا = پیارا سکھّ۔ لاگؤ = میں لگاں۔ پائ = پیریں۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: جو دیسے گرسکھڑا¹ تسُ نوِ نوِ لاگؤ پائ² جیؤ ۔۔ ¹سکھّ۔ ²پیریں، چرنیں۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: (مینوں) جو وی گرو دا سکھّ دس پئے، (میں) نیوں نیوں کے اس دی چرنی لگدا ہاں۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (مینوں) جو بھی سکھیا دھارن والا گرو دا سکھّ نزر آؤندا ہے (میں) نیوں نیوں کے اس دی پیری لگدا ہاں۔ گر سکھڑا = گرو دی سکھیا دھارن والا۔ نوِ نوِ = نیوں نیوں کے، نمرتا سہت۔ پائ = پیریں، چرنی۔ (2009/11)

تفسیر–ئے–ارتھی سری گنونتی: جیکر میں گرسکھڑا، اوہ گرو دا سکھّ جو گرمت تور تے رہندا ہے، دا درشن کرے، میں اوہنا دے پریم نال پیریں لگدا ہے۔ مہبت تور تے اوس دے نمرتا نال ملاکات کردے ہن۔ گرسکھڑا اکّ بچن ہے جتھے گربانی وچّ گرو ساہب گرمکھِ دے گیان دا سفت کردے ہن۔ (2025)

آکھا برتھا جیء کی گرُ سجنُ دیہِ ملائ جیؤ ۔۔

ਆਖਾ ਬਿਰਥਾ ਜੀਅ ਕੀ ਗੁਰੁ ਸਜਣੁ ਦੇਹਿ ਮਿਲਾਇ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: میں اپنے جی کی ایہُ برتھا کہوں: گرو جی جو سجن ہے، سو مجھے ملا دیوو۔۔ (1870)

ٹیکا گیانی بشن سنگھ: آپنے جیء دی پیڑ دماں کِ ہے گرو جی مینوں پرمیسر ملا دیو ۔۔ (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: اس نوں میں آپنے دل دا دکھّ دسدی ہاں اتے بنے کردی ہاں کِ اہ مینوں میرے متر گراں نال ملا دیوے، (1960)

(1962/64) سری گرو گرنتھ ساہب درپن: تے اس نوں آپنے دل دی پیڑا (تانگھ) دسدا ہاں (تے بینتی کردا ہاں-ہے گرسکھّ!) مینوں سجن-گرو ملا دے۔ برتھا = پیڑا، دکھّ۔ جیء کی = جند دی۔

(1962/69) شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: آکھا برتھا¹ جیء کی گرُ سجنُ دیہِ ملائ جیؤ ۔۔ ¹(سں. ویتھا) دکھّ، پیڑ۔ جیء (دل) دی تکلیف دا ہال۔

(2007) ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: (میں اس اگے آپنے) ہردے دی پیڑ دسدا ہاں کِ (مینوں) گرو روپ سجن ملا دیو۔

(2009/11) درشن نرنے سٹیک: (میں اس اگے آپنے) دل دی وتھیا (بھاو پیڑا) دسدا ہاں کی (مینوں میرا) سجن گرو ملا دیو۔ آکھا = دساں۔ برتھا = وتھیا، پیڑا، ہالت۔

(2025) تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: میں اوس گرسکھڑا نوں آکھدا ہے کِ مینوں سجن ستگر، کرتار–خدا اتے گرو ساہب، نال ملا دیو۔ اس سجن ستگر دے گھاٹا توں میں میرے دل دیاں پیڑاں، دکھاں اتے بربادی تہاڈے نال کتھن کردا ہے، ؤ مترا۔

سوئی دسِ اپدیسڑا میرا منُ انت ن کاہو جائ جیؤ ۔۔

ਸੋਈ ਦਸਿ ਉਪਦੇਸੜਾ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਅਨਤ ਨ ਕਾਹੂ ਜਾਇ ਜੀਉ ॥

(1870) فریدکوٹ ٹیکا: میرے کو وہُ اپدیس کہو جس کر کے پرمیسر کو چھوڈ کر میرا من اؤر کسے پدارتھ کی اچھا کرنے نا جائے۔

(1930) ٹیکا گیانی بشن سنگھ: مینوں اوہ اپدیش دسو جس کرکے میرا من پرمیسر نوں چھڈکے کسے ہور پاسے کسے پدارتھ ولّ ن جاوے ۔۔ انت = ہور

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: اتے مینوں اہو جہا اپدیش دیوے کِ میری آتما ہور کدھرے ناں جاوے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: مینوں کوئی اجیہا سوہنا اپدیش دسّ (جس دی برکتِ نال) میرا من کسے ہور پاسے ول ناہ جائے۔ اپدیسڑا = سوہنا اپدیش۔ انت = {کہیں اور} کسے ہور پاسے۔ (1962/64)

(1962/69) شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: سوئی دسِ اپدیسڑا میرا منُ انت¹ ن کاہو جائ جیؤ ۔۔ ¹ہورتھے؛ ہور پاسے۔

(2007) ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: مینوں اہی اپدیس دیو کِ میرا من (پربھو توں) بھنّ کتے ہور ن جاوے۔

(2009/11) درشن نرنے سٹیک: نال ہی اہ بینتی کردا ہاں کِ ہے گرسکھ (ویر!) مینوں اوہی اپدیش دس (جس) نال میرا من (گرو توں بنا) ہور کسے پاسے ول نا جاوے۔ انت = ہور (پاسے)۔

تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: اہ میری بینتی ہے، ؤ گرسکھڑا پیارے، اوس گیان–اپدیش–متّ مینوں دس دیو جس نال میرا من، سوچ اتے دھیان ہور کوئی پاسے نہیں جاوے۔ کِ میرا من، سوچ اتے دھیان سرف سجن ستگر، آدِ پرکھُ–پرودگار اتے گرو ساہب نال رہن۔ میرے من دا اچھا اہ ہن۔ (2025)

اہُ منُ تے کوں ڈیوسا مے مارگُ دیہُ بتائ جیؤ ۔۔

ਇਹੁ ਮਨੁ ਤੈ ਕੂੰ ਡੇਵਸਾ ਮੈ ਮਾਰਗੁ ਦੇਹੁ ਬਤਾਇ ਜੀਉ ॥

(1870) فریدکوٹ ٹیکا: یہِ من تجھ کو میں دیوونگا، ہے ستگروں کے سکھ! میرے کو رستا بتائ دیوو۔۔

(1930) ٹیکا گیانی بشن سنگھ: میں اہ آپنا من تینوں دے دیانگا بھاو تیرا نوکر بن جاوانگا ۔۔ ہے گرسکھ اک واری مینوں گرو دا رستا دسّ دے ۔۔ ڈیوسا = دیاں

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: میں آپنی اہ جندڑی تینوں سمرپن کر دیوانگی ۔۔ توں مینوں میرے مالک دا رستا وکھال دے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: میں آپنا اہ من تیرے ہوالے کر دیانگا، مینوں رستا دسّ (جس راہے پے کے پربھو دا درسن کر سکاں)۔ تے کوں = تینوں۔ ڈیوسا = میں دے دیانگا۔ مارگُ = رستا۔ (1962/64)

(1962/69) شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: اہُ منُ تے کوں ڈیوسا¹ مے مارگُ² دیہُ بتائ جیؤ ۔۔ ¹دیوانگا۔ ²رستا۔

(2007) ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: اہ من (میں) تینوں بھینٹ کر دیانگا (جے توں مینوں گرو دے ملن دا) مارگ دس دیئیں۔

(2009/11) درشن نرنے سٹیک: میں (آپنا) اہ من تینوں (ارپن) کر دیانگ۔ مینوں (گرو دے ملن دا) رستا دس دے۔ ڈیوسا = دیوانگا۔ مارگُ = رستا۔

(2025) تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: اہ من میریا میں تہانوں دیویگا، میں تہانوں سمرپن کریگا ؤ گرسکھڑا، جے تسیں مینوں دس اتے وکھا سکدے ہن اوہ رستا سجن ستگر، پربھو–الاہ اتے گرو ساہب، دے ملن دا۔

ہؤ آیا دورہُ چلِ کے مے تکی تؤ سرنائ جیؤ ۔۔

ਹਉ ਆਇਆ ਦੂਰਹੁ ਚਲਿ ਕੈ ਮੈ ਤਕੀ ਤਉ ਸਰਣਾਇ ਜੀਉ ॥

(1870) فریدکوٹ ٹیکا: میں دور سے چل کر آیا ہوں ارتھات انیک جونوں میں بھرمتا آپ کی سرن آیا ہوں، مینے تیری ہی سرن تکی ہے۔۔

(1930) ٹیکا گیانی بشن سنگھ: میں بہت دور توں چلکے آیا ہاں بھاو جونیاں وچوں ہن میں تیرا شرن تکی بھاو لئی ہے ۔۔

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: میں دریڈیوں ٹر کے آئی ہاں اتے میں تیری پناہ تکائی ہے ۔۔ (1960)

(1962/64) سری گرو گرنتھ ساہب درپن: میں (چوراسی لکھّ دے) دور دے پینڈے توں تر کے آیا ہاں، ہن میں تیرا آسرا تکیا ہے۔ ہؤ = میں۔ سرنائ = آسرا۔

(1962/69) شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ہؤ آیا دورہُ چلِ کے مے تکی¹ تؤ سرنائ جیؤ ۔۔ ¹دیکھی؛ ڈھونڈھی (تیری شرن)۔

(2007) ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: میں (آواگون دے) دریڈے پینڈے توں چل کے آیا ہاں (اتے ہن) تیری شرن تکی ہے۔

(2009/11) درشن نرنے سٹیک: میں (چوراسی لکھ جوناں چوں لنگھ لنگھ کے بہت) دور توں پینڈا جھاگ کے آیا ہاں [دورہ = دور توں۔]

(2025) تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: میں بہت دور توں چلّ کے آیا۔ اہ دوری لمبی رستے دی ترن اؤر چوراسی لکھّ جوناں دے لنگھن دا ہن۔ میں ہن تہاڈے شرن–پناہ اتے آسرا تکیا ہے۔ اہ شرن–پناہ اتے آسرا دوویں گرسکھڑا اتے ہرِ–خالک دا ہن۔

مے آسا رکھی چتِ مہِ میرا سبھو دکھُ گوائ جیؤ ۔۔

ਮੈ ਆਸਾ ਰਖੀ ਚਿਤਿ ਮਹਿ ਮੇਰਾ ਸਭੋ ਦੁਖੁ ਗਵਾਇ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: میننے چت میں ایہی آسا رکھی ہے کِ تم ہی تاروگے، اس تے میرا سبھ دکھ گوائیے جیؤ۔۔ آگے تے گرسکھ کہتا ہے: (1870)

ٹیکا گیانی بشن سنگھ: ہن میں چت وچ تیری ہی آسا رکھی ہے کِ تسیں ہی تاروگے اس لئی میرا سارا دکھ دور کر دیو ۔۔ (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: آپنے من اندر میں تیرے وچّ امید بنھی ہے! توں میرا سموہ دکھڑا دور کر ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: میں آپنے چتّ وچ اہ آس رکھی ہوئی ہے کِ توں میرا سارا دکھّ دور کر دیوینگا۔ مہِ = وچ۔ سبھو = سبھُ، سارا۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: مے آسا رکھی چتِ مہِ میرا سبھو دکھُ گوائ جیؤ ۔۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: میں (اہ) آس چت وچ رکھی ہے، میرا سارا دکھ دور کر دیو۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (اتے ہن میں) تیری شرن تکی ہے، (نال ہی) میں (آپنے) چت وچّ (اہ) آسا رکھی ہے کِ توں میرا سارا دکھ دور کر دے۔ (2009/11)

تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: اہ میرا آس ہے، ؤ گرسکھڑا، کِ تسیں میرے دکھّ اتے دل دیاں پیڑاں مٹا دیو۔ اہ آس میں میرے چتّ–من وچّ رکھیا۔ (2025)

اتُ مارگِ چلے بھائیئڑے گرُ کہے سُ کار کمائ جیؤ ۔۔

ਇਤੁ ਮਾਰਗਿ ਚਲੇ ਭਾਈਅੜੇ ਗੁਰੁ ਕਹੈ ਸੁ ਕਾਰ ਕਮਾਇ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: ہے بھائی! توں جو اس مارگ میں چلیں تو جو کار گرو کہے سو کماؤ۔۔ (1870)

ٹیکا گیانی بشن سنگھ: ہے بھرا اس رستے وچ سکھ چلے جو گرو آکھے اوہ کار کساوے ۔۔ مارگ = رستا (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: ہے بھینے! توں جو اس راہے ٹردی ہیں توں اہ کمّ کر جہڑا گرو جی تینوں آکھدے ہن ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: (اگوں اتر ملدا ہے-) اس رستے اتے جیہڑے گر-بھائی تردے ہن (اہ گرو دی دسی کار کردے ہن) توں بھی اہی کار کر جو گرو دسدا ہے۔ اتُ مارگِ = اس رستے اتے۔ بھائیئڑے = پیارے بھرا۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ¹اتُ مارگِ چلے بھائیئڑے گرُ کہے سُ کار کمائ جیؤ ۔۔ ¹ہے اس رستے چلن والے بھرا! جو گرو آکھے توں اہو کمّ کر۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: ہے بھائی! (جے توں) اس مارگ اپر چلیں اتے جو گرو کہے، اہی کار کمائیں۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (اتر) — ہے بھائی! (جے توں) اس رستے تے چلیں (تاں) جو گرو آکھے (توں) اہ کار کماء۔ (2009/11)

تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: ؤ بھائیئڑے، جے تسیں اتُ مارگ، اس رستے چلنا چاہندے ہو تاں جو گرو آکھے تسیں کار کمائ، اوہ کمّ کرو جو گرو ساہب تہانوں آکھے۔ سبھ کمائی اس دنیا تے پرمیشر–پاربرہم اتے گرو ساہبان دا ہن۔ اہ کرتا–ترکا اوہ سچا گرسکھڑا تر رہا ہے۔ (2025)

تیاگیں من کی متڑی وساریں دوجا بھاؤ جیؤ ۔۔

ਤਿਆਗੇਂ ਮਨ ਕੀ ਮਤੜੀ ਵਿਸਾਰੇਂ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: جو توں من کی متّ کو تیاگیں ؤ دیت بھاو کو وسار دیویں۔۔ (1870)

ٹیکا گیانی بشن سنگھ: من دی متّ چھڈّ دیوے اتے دوسر خیال وی بھلا دیوے ۔۔ (جاں چھڈّ، بھلا اکر وی ہے) (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: توں آپنے چتّ دی اکل نوں چھڈّ دے اتے ہورس دی پریت نوں تلانجلی دے دے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: جے توں آپنے من دی کوجھی متِ چھڈّ دیویں، جے توں پربھو توں بنا ہور (مایا آدک) دا پیار بھلا دیویں، تیاگیں = جے توں تیاگ دیویں۔ متڑی = کوجھی متِ۔ وساریں = جے توں وسار دیویں۔ بھاؤ = پیار۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: تیاگیں من کی متڑی¹ وساریں دوجا بھاؤ جیؤ ۔۔ ¹متّ۔ من دی متّ (آپ-ہدرا-پن) چھڈّ دیہ اتے دویت بھاو وسار دیہ۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: (آپنے) من دا آپ–ہدراپن (متڑی) چھڈ دیئیں اتے دویت–بھاو نوں وسار دیئیں۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (توں آپنے) من دی متِ (آپ ہدراپن) چھڈّ دیویں، دویت–بھاو (مایا تے پدارتھاں دا موہ) بھلا دیویں، [بھاؤ = دریت بھاو۔] (2009/11)

تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: ؤ بھائیئڑے، تیاگیں من کی متڑی، تسیں آپنے من دی مت–سوچ (وہم) منھا کرو اتے چھڈّ دیو۔ اس دویت–بھاو، دجی–وکھرا سوچ نوں بھلا دیو، وسار دیو۔ اوہ سچا گرسکھڑا اس من دی مت اتے دویت–بھاو نوں توڑ دتا ہے۔ (2025)

اؤ پاوہِ ہرِ درساوڑا نہ لگے تتی واؤ جیؤ ۔۔

ਇਉ ਪਾਵਹਿ ਹਰਿ ਦਰਸਾਵੜਾ ਨਹ ਲਗੈ ਤਤੀ ਵਾਉ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: اؤں ہری کا درسن پاوینگا پھیر تیرے کو تتی پؤن ن لگیگی، بھاو کوئی دکھ کی لیس بھی نا رہیگی۔۔ (1870)

ٹیکا گیانی بشن سنگھ: اکر پرمیشر داں د درشن پاوینگا پھر تینوں تتی وا نہیں لگے گی بھاو دکھ ۔۔ (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: اس تراں نوں آپنے سوامی دا دیدار پا لوینگی اتے تینوں گرم ہوا تکّ نہیں لگیگی ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: تاں اس تراں توں پربھو دا سوہنا درسن کر لوینگا، تینوں کوئی دکھّ-کلیش نہیں ویاپیگا۔ اؤ = اس تراں۔ درساوڑا = سوہنا دیدار۔ واؤ = ہوا۔ تتی واؤ = سیک، دکھّ-کلیش۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: اؤ پاوہِ ہرِ درساوڑا¹ ²نہ لگے تتی واؤ جیؤ ۔۔ ¹درشن۔ ²کوئی تکلیف نا ہوویگی۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: اس تراں (بھاو–اس جیون—جگت نال) ہرِ دا درشن پراپت کر لوینگا اتے تینوں کوئی کشٹ نہیں ہوویگا۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: اس تراں ہری دا سوہنا درشن پراپت کر لوینگا (تینوں کوئی تکلیف نہیں جھلنی پویگی)۔ درساوڑا = درشن۔ تتی واؤ = دکھ، تکلیف۔ (2009/11)

تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: اس تریکے نال تسیں ہرِ–خداوندند دا سندر–خوبسورت درشن دیکھ سکدے ہو۔ اوہ گرسکھڑا جو اس تراں اکال پرکھ نوں پراپت کیتا اس نوں تتی واؤ، گرم ہوا، دکھّ اتے دل دیاں پیڑاں جاں تکلیفاں نہیں پریشان کردے۔ (2025)

ہؤ آپہُ بولِ ن جاندا مے کہیا سبھُ ہکماؤ جیؤ ۔۔

ਹਉ ਆਪਹੁ ਬੋਲਿ ਨ ਜਾਣਦਾ ਮੈ ਕਹਿਆ ਸਭੁ ਹੁਕਮਾਉ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: میں آپ تو بولن بھی نہیں جانتا، جتنا کہا ہے سبھ اس کا ہکم ہی کہا ہے، بھاو جو بید ساستر ہیں سبھ اسی کا ہکم ہے۔۔ (1870)

ٹیکا گیانی بشن سنگھ: مے آپ تاں کچھ وی بولنا نہیں جاندا ہاں جتنا آکھیا ہے سارا اسدا ہکم ہی آکھیا ہے ۔۔ (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: آپنے آپ تاں میں بولنا ہی نہیں جاندا ۔۔ میں سموہ اہ ہی اچارن ہکردا ہاں، جہڑا میرے پربھو دا پھرمان ہے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: میں جو کجھ تینوں دسیا ہے گرو دا ہکم ہی دسیا ہے، میں آپنی اکل دا آسرا لے کے اہ رستا نہیں دسّ رہا۔ آپہُ = آپنے آپ توں، آپنی اکل نال۔ ہکماؤ = پربھو دا ہکم ہی۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ہؤ آپہُ بولِ ن جاندا مے کہیا سبھُ ہکماؤ¹ جیؤ ۔۔ ¹ہکموں، (مالک دے) ہکم انوسار۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: میں آپ (کجھ وی) بولنا نہیں جاندا، (جو) میں کہا ہے، سبھ (پربھو دے) ہکم انوسار ہی (دسیا) ہے۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (ہے ویر!) میں آپنے آپ (بھاو آپنی اکل نال) بولنا نہیں جاندا (جو کجھ میں تینوں) آکھیا ہے (اہ) سبھ (گرو دے) ہکم انوسار ہی (کہا) ہے۔ آپہُ = آپ توں، بھاو آپنی مرزی نال۔ ہکماؤ = ہکم انوسار۔ (2009/11)

تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: میں آپ نہیں بول دا ہن، میں آپنے آپ بولنا نہیں جاندا ہن۔ جو تہانوں میں آکھیا، جو میں کہیا اہ سبھ واہگرو دا ہکم، ربّ–الّ-رہم دا فرمان ہن۔ کیونکِ گرو ساہبان خد خدا ہووے۔ (2025)

ہرِ بھگتِ خزانا بکھسیا گرِ نانکِ کیا پساؤ جیؤ ۔۔

ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਖਜਾਨਾ ਬਖਸਿਆ ਗੁਰਿ ਨਾਨਕਿ ਕੀਆ ਪਸਾਉ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: سری گرو ارجن دیو جی کہتے ہیں: جب گروں نے میرے کو اپدیش روپ (پساؤ) دان کیا ہے تب ہری نے مجھے بھگتی کا خزانا ہی بکھس دیا ہے۔۔ (1870)

ٹیکا گیانی بشن سنگھ: گرو جی، جدوں مینوں گرو رامداس جی نے اپدیش روپ پساؤ=دان دتا تاں پرسیسر نے مینوں بھگتی دا خزاناں بخش دتا ۔۔ (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: گرو نانک نے میرے اتے رہمت دھاری ہے اتے مینوں واہگرو دی پریممئی سیوا دا بھنڈار پردان کیتا ہے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: جس (سبھاگ بندے) اتے نانک نے کرپا کیتی ہے، پرماتما نے اس نوں آپنی بھگتی دا خزانا بخش دتا ہے۔ گرِ = گرو نے۔ نانکِ = نانک نے۔ پساؤ = پرسادُ، کرپا۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ہرِ بھگتِ خزانا بکھسیا گرِ نانکِ کیا پساؤ¹ جیؤ ۔۔ ¹مہر۔ گرو نانک نے مہر کیتی۔ دیکھو نیم 20 ۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: نانک (دا کتھن ہے کِ) گرو نے مہر کرکے (مینوں) ہرِ-بھگتی دا خزانا بخشیا ہے۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (ہے ویر!) گرو نانک نے میرے اتے مہر کیتی ہے (اس نے مینوں) ہری دی بھگتی دا خزانا بخش دتا ہے۔ گرِ = گرو نے۔ پساؤ = مہر۔ (2009/11)

تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: ہرِ بھگتِ کھجان، پرماتما دے ابادت دا توشکھانا اؤر ربّ دے نام دا املّ کیمتی اکالی–ہزرت سری گرو نانک شاہ فکیر نے مہر نال بخشیا۔ کجھ ٹیکاکار (گربانی مفسّرون) کتھن کردے ہن کی ‘گرِ نانکِ’ دے کہنّ نال سری گرو رام داس ساہب جی ہن۔ کوئی فرک نہیں ہے — سری گرو رام داس ساہب سری گرو نانک ساہب خد ہن۔ اتے گرو ساہبان خد خدا ہووے۔ (2025)

مے بہڑِ ن ترسنا بھکھڑی ہؤ رجا ترپتِ اگھائ جیؤ ۔۔

ਮੈ ਬਹੁੜਿ ਨ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਭੁਖੜੀ ਹਉ ਰਜਾ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਅਘਾਇ ਜੀਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: پنا اب میرے کو پدارتھ کی ترسنا روپ بھکھ نہیں رہی ہے، کیونکِ میں ایسا رجیا ہوں کِ تینوں لوکوں کے پدارتھوں سے اگھائ کر کے جو اؤروں کو بھی ترپتِ کیا ہے وا من بانی سریر کر ترپتی ہوئی ہے۔۔ (1870)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: ہنن مین پدارتھاں دی ترشنا بھکھ نہی ہے کیوں جو میں اکر دا رج گیا ہاں جو بہبھ ہی من بھر گیا بھاو پرسنّ ہویا ہے ۔۔ (1930)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: مینوں مڑ کے تریہ اتے بھکھّ نہیں لگیگی ۔۔ میں دھراپ، بھرپور اتے سنتشٹ ہو گئی ہاں ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: (گرو نانک دی میہر دا سدکا میں پورن تور تے رجّ گیا ہاں، مینوں ہن مایا دی کوئی بھکھّ نہیں ستاندی۔ بہڑِ = مڑ۔ میں = مینوں۔ بھکھڑی = بھیڑی بھکھّ۔ ہؤ = میں۔ اگھائ = رجّ کے۔ رجا ترپتِ اگھائ = کھا پی کے چنگی تراں رجّ گیا ہاں۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ¹مے بہڑِ ن ترسنا بھکھڑی ہؤ ²رجا ترپتِ اگھائ جیؤ ۔۔ ¹مینوں پھر کوئی تریہ جاں بھکھّ نہیں رہی۔ ²کھا پی کے پوری تراں رجّ گیا ہاں (پین توں جو رجیواں ہندا ہے، اس نوں ‘ترپتی’ کہندے ہن اتے کھا کے جو رجیدا ہے، اس نوں ‘اگھاؤنا’ کہندے ہن)۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: مینوں پھر (مایا دی) ترشنا اتے بھکھ نہیں رہی، میں پوری تراں ترپت ہو کے رج گیا ہاں۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (جس دے پھلسروپ) مینوں (مائک پدارتھاں دی) ترشنا جاں بھکھ نہیں رہی (بھگتی روپ بھوجن چھکّ کے) میں پوری تراں رج گیا ہاں۔ بہڑِ = مڑ کے، پھر۔ بھکھڑی = بھکھی۔ رجا = رج گیا ہاں۔ (2009/11)

تفسیر–ئے–ارتھ سری گنونتی: پھر (اس ہرِ بھگتِ خزانا نال) مینوں ہن پدارتھاں دے ترشنا–لالسا دیاں بھکھّ اتے پیاس–تیہ نہیں ہے۔ اس دنیاوی مائیا دی لوڑ میں مار دتا ہن۔ اس پورتی کرکے میں رجّ گیا، میں بے فکر ہو گیا ہن۔ مینوں ہن مائیا دی کوئی تکلیف نہیں ہے۔ (2025)

جو گر دیسے سکھڑا تسُ نوِ نوِ لاگؤ پائ جیؤ ۔۔۳۔۔

ਜੋ ਗੁਰ ਦੀਸੈ ਸਿਖੜਾ ਤਿਸੁ ਨਿਵਿ ਨਿਵਿ ਲਾਗਉ ਪਾਇ ਜੀਉ ॥੩॥

فریدکوٹ ٹیکا: جو گروں کا سکھّ دیکھاں تس کے نو نو کے پاؤں لگاں۔۔ سخی بھاو کر جیو کے اؤگن پرگٹاوتے ہیں: (راگُ سوہی چھنت مہلا ۱ گھرُ ۱) (1870)

سری گرو گرنتھ ساہب ٹیکا، گیانی بشن سنگھ: اسدا ارتھ ہو چکا ہے ۔۔ (1930)

سری گرو گرنتھ ساہب سٹیک، بھائی منموہن سنگھ: مینوں مڑ کے تریہ اتے بھکھّ نہیں لگیگی ۔۔ میں دھراپ، بھرپور اتے سنتشٹ ہو گئی ہاں ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن، پروفیسر ساہب سنگھ: مینوں جیہڑا بھی کوئی گرو دا پیارا سکھّ مل پیندا ہے، میں نمرتا-ادھینگی نال اس دی پیریں لگدا ہاں ۔۔3۔۔ گر سکھڑا = گرو دا پیارا سکھّ ۔۔۳۔۔ (1962/64)

شرومنی گردوارا پربندھک کمیٹی شبدارتھ، بھائی منموہن سنگھ: جو ¹گر دیسے سکھڑا تسُ نوِ نوِ لاگؤ پائ جیؤ ۔۔3۔۔ ¹گرو دے سکھّ دسے۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب، ڈاکٹر رتن سنگھ جگی: (مینوں) جو وی گرو دا سکھّ دس پئے، (میں) نیوں نیوں کے اس دی چرنی لگدا ہاں۔۳۔ (2007)

آدِ سری گرو گرنتھ ساہب درشن نرنے سٹیک، گیانی ہربنس سنگھ: (سو، مینوں) جہڑا بھی گرو دا پیارا سکھّ دسدا ہے میں نیوں نیوں کے (بھاو نمرتا سہت اس سکھّ دی) پیریں (چرنی) لگدا ہاں۔۳۔ گر = گرو دا۔ سارنش اتے سدھانت: اس شبد دا سرلیکھ “گنونتی” ہے۔ جس وچّ گنوان گرسکھاں دی وڈیائی کیتی ہے اتے انھاں اگے آپنی ہردے دی ویدن نوں پرگٹ کرکے “گرو سجنُ دیہِ ملائ جیؤ” لئی جودڑی کیتی ہے۔ سدھانت اہ ہے کِ من دی متِ تیاگن اتے گرو دی دسی کار کماؤن تے ہی “اسُ جنمے کی لاہا ہے” (پنا ۱۰۵۳) پراپت ہندا ہے۔ اوہی جیو–استری گنونتی ہے جس وچ پتی–پرمیشرب نوں رجھاؤن دے گن ہن۔ سانوں گربانی وچوں “گنونتیا پاچھارُ” وانلی سیدھ ملدی ہے۔ سچی سفت سلاہ گنونتیاں اتے کرم–ونتیاں جیو–استریاں ہی کردیاں ہن: کرمونتی سالاہیا نانک کرِ گرُ پیر ۔۔ [پنا ۱۴۶] (2009/11)

تفسیر–ئے–آرتھی سری گنونتی، انمول سنگھ روڈے: ہن جدوں میں کوئی پیارا گرسکھڑا نوں دیکھدا ہے میں اوہنا دے پیریں لگدا ہے پریم نال — نوِ نوِ کے، نیوں نیوں کے۔۳۔ سمپورن سماپتی: پیارے گرسکھڑے توں سکھّ کے میں وی سجن ستگر، آدِ پرکھُ–پرودگار اتے گرو ساہب، دا خزانا پراپت کیتا۔ کچجی توں میں سچجی اتے گنونتی — گناں والی اؤرت بن گئے ہن۔ ؤ بھائیئڑے، تسیں وی گرسکھڑے توں سکھو — آپنے من دی مت–سوچ (وہم) اتے دجی–وکھرا سوچ باہر کڈھو، اس رستے تے چلو۔ اس وجھا کرکے میرا دکھّ اتے دل دیاں پیڑاں ناس ہو گئے ہن۔ اس گنونتی شبد راگ سوہی وچّ پہلے پاتشاہ سری گرو نانک ساہب رسول الله (رسولئلھا) دے کچجی اتے سچجی توں بائد آؤندا ہن [انگ ۷۶۲/۷۶۳]۔ پنجویں پاتشاہ سری گرو ارجن ساہب جی دے گنونتی شبد کچجی اتے سچجی دے وستار ہن۔ (2025)