بھیرؤ مہلا ۵ ۔۔

ਭੈਰਉ ਮਹਲਾ ੫ ॥

سری گرو گرنتھ ساہب سٹیک، بھائی منموہن سنگھ: بھیرؤ پنجویں پاتشاہی ۔۔ (1960)

شرومنی گردوارا پربندھک کمیٹی شبدئرتھ، بھائی منموہن سنگھ: بھیرؤ مہلا 5۔۔ شکار دا النکار لے کے دسدے ہن کِ ستسنگ نوں نال لے کے پاپاں دا پرہار کرن چڑھے اتے گر-بادی دے بے-ختا تیراں نال کامادِ مرگ مارے اتے آپنے اندروں ہی نام دا شکار مل گیا، جو ستسنگیاں نال مل کے کھادھا۔ (1962/69)

دس مرگی سہجے بندھِ آنی ۔۔

ਦਸ ਮਿਰਗੀ ਸਹਜੇ ਬੰਧਿ ਆਨੀ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: ہے بھائی! دسوں (مرگی) اندریاں (سہجے) سوبھاوک ہی باندھ لیاندیاں ہین۔۔ (1870)

سری گرو گرنتھ ساہب سٹیک، بھائی منموہن سنگھ: دس (کرم اتے گیان اندریاں) جاں (ہرنیاں) نوں میں سوکھے ہی بنھ لیا ہے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن، پروفیسر ساہب سنگھ: (سنت جناں دی سہائتا نال، سادھ سنگت دی برکتِ نال) آتمک اڈولتا وچ ٹک کے میں دسے ہرنیاں (اندریاں) بنھ کے لے آندیاں (وسّ وچ کر لئیاں)۔ مرگی = ہرنیاں۔ دس مرگی = دس ہرنیاں، دس اندریاں۔ سہجے = آتمک اڈولتا وچ (ٹک کے)۔ بندھِ = بنھ کے۔ آنی = لے آندیاں۔ (1962/64)

شرومنی گردوارا پربندھک کمیٹی شبدئرتھ، بھائی منموہن سنگھ: ¹دس مرگی سہجے بندھِ آنی ۔۔ ¹دس ادریاں روپ ہرنیاں سہجے ہی بنھ لیاندیاں ہن۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب، ڈاکٹر رتن سنگھ جگی: (اساں اندریاں روپ) دس ہرنیاں نوں سہج ہی بنھ لیاؤندا ہے۔ (2007)

آدِ سری گرو گرنتھ ساہب درشن نرنے سٹیک، گیانی ہربنس سنگھ: (ہے بھائی! اساں) دس اندرے روپ ہرنیاں سہجے ہی بنّ کے لے آندیاں ہن۔ دس مرگی-دس ہرنیاں بھاو دس اندریاں۔ سہجے-اڈول، سبھاوک ہی۔ بندھِ آنی-بنھ کے لے آندیاں۔ (2009/11)

پانچ مرگ بیدھے سو کی بانی ۔۔۱۔۔

ਪਾਂਚ ਮਿਰਗ ਬੇਧੇ ਸਿਵ ਕੀ ਬਾਨੀ ॥੧॥

فریدکوٹ ٹیکا: کامادک پانچ مرگ (سو کی) بانی کلیان سوروپ پرمیسور کی بانی روپ بانو کر کے بھیدن کیئے ہیں۔۔۱۔۔ (1870)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: پنج (بھوتنیاں) جاں (ہرناں) نوں میں ربی بانی نال ونھ سٹیا ہے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: کدے ختا ناہ کھان والے گر-شبد-تیراں نال میں پنج (کامادک) ہرن (بھی) ونھ لئے ۔۔۱۔۔ پانچ مرگ = (کامادک) پنج ہرن۔ بیدھے = ونھ لئے۔ سو کی بانی = شو دے تیراں نال، کدے ختا ناہ کھان والے تیراں نال، گرو دی بانی نال ۔۔۱۔۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ¹پانچ مرگ بیدھے سو کی بانی ۔۔۱۔۔ ¹کامادک پنج ہرن ونھے ہن ختا نا ہون والے تیراں نال۔ (سو کی بانی) شو بان نال، ختا نا ہون والے (گر شبد) تیراں نال۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: پنج (وکاراں روپ) ہرناں نوں پربھو دی بانی (دے باناں نال) ونھ لیا ہے ۔۱۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: پنج ہرن (کام، کرودھ، آدک) کلیان روپ پرمیشر دی بانی (روپ باناں نال) ونھ لئے ہن ۔۱۔ پانچ مرگ-پنج ہرن (کامدک)۔ بیدھے-ونھ لئے۔ شو کی بانی-پرمیشر دی بانی روپ (تیراں) نال ۔۱۔ (2009/11)

سنتسنگِ لے چڑیو سکار ۔۔

ਸੰਤਸੰਗਿ ਲੇ ਚੜਿਓ ਸਿਕਾਰ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: سنتوں کا سنگ لیکر جب شکار چڑے۔۔ (1870)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: سادھوآں نوں نال لے کے میں شکار کرن جاندا ہاں، (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: سنت جناں نوں نال لے کے میں شکار کھیڈن چڑھ پیا (سادھ سنگت وچ ٹک کے میں کامادک ہرناں نوں پھڑن لئی تیاری کر لئی)۔ سنت سنگِ لے = سنت جناں نوں (آپنے) نال لے کے، سادھ سنگت وچ ٹک کے۔ چڑیو سکار = شکار کھیڈن لئی چڑھ پیا، کامادک ہرناں نوں پھڑن لئی تیاری کر لئی۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: سنتسنگِ لے چڑیو سکار ۔۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: (جدوں اسیں) سنتاں دے سنگ شکار اپر چڑھے (تاں پنج) (2007)
درشن نرنے سٹیک: (ہے بھائی! امیں) سنتاں دا سنگ لے کے (جد) شکار (کرن) چڑھے؛ سنت سنگِ لے-سنتاں نوں نال لے کے۔ چڑیو سکار-شکار کھڈن لئی چڑھ پیا۔ (2009/11)

مرگ پکرے بنُ گھور ہتھیار ۔۔۱۔۔ رہاؤ ۔۔

ਮ੍ਰਿਗ ਪਕਰੇ ਬਿਨੁ ਘੋਰ ਹਥੀਆਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: تب بناں ہی (گھور) ہتھیار گھوڑے ار سستروں کے واہج سماج بناں؛ وا بناں (گھور) کٹھن سادھنوں کے کامادک مرگ پکڑ لیئے ہیں۔۔۱۔۔ رہاؤ ۔۔ (1870)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: اتے گھوڑیاں تے ششتراں دے بغیر ہی ہرن پھڑ لئے جاندے ہن ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: بنا گھوڑیاں توں بنا ہتھیاراں توں (اہ کامادک) ہرن میں پھڑ لئے (وسّ وچ کر لئے) ۔۔۱۔۔ رہاؤ ۔۔ مرگ پکرے = (پنجے کامادک) ہرن کابو کر لئے۔ گھور = گھوڑے ۔۔۱۔۔ رہاؤ ۔۔ (1964/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: مرگ پکرے بنُ گھور¹ ہتھیار ۔۔۱۔۔ رہاؤ ۔۔ ¹گھوڑے۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: مرگاں (ارتھات پنج وکاراں) نوں بنا گھوڑیاں اتے ہتھیاراں دے پکڑ لیا ۔۱۔رہاؤ۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: تد بنا گھوڑیاں تے ہتھیاراں دے (پجں کام، کرودھ، آدک) ہرن پکڑ لئے ۔1۔رہاؤ۔ مرگ پکرے-(پنج کامادک) ہرن پکڑ لئے۔ بنُ گھور ہتھیار-گھوڑے تے ہتھیاراں (شستراں) توں بناں ہی ۔۱۔رہاؤ۔ (2009/11)

آکھیر برتِ باہرِ آئیو دھائ ۔۔

ਆਖੇਰ ਬਿਰਤਿ ਬਾਹਰਿ ਆਇਓ ਧਾਇ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: شکار کی برتی ایہی ہے، جو باہر کو دھاوتا ہوآ منُ انتر آیا ہے۔۔ (1870)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: میرا شکاری منوآ پہلے باہر بھجیا پھردا سی ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: (سادھ سنگت دی برکتِ نال، سنت جناں دی سہائتا نال) وشے-وکاراں دا شکار کھیڈن والا سبھاؤ (میرے اندروں) دوڑ کے باہر نکل گیا۔ آکھیر = آکھیٹ، شکار کھیڈنا۔ برتِ = {جبلت} کتا، سبھاؤ۔ آکھیر برتِ = {شکار کی جبلت} (وشے-وکاراں دا) شکار کھیڈن دا کسب (سبھاؤ)۔ دھائ = دھا کے، دوڑ کے۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ¹آکھیر برتِ باہرِ آئیو دھائ ۔۔ ¹(سں. آخیٹ=شکار) شکار والی برتی باہر دوڑدی سی۔ دیکھو پنا 179، نوٹ 33۔ بھاو پھوکٹ سادھن کیتے سن، پر ہن اہیرا (شکار) گھر ہی ملیا ہے، آپنے آپ وچّ ٹکیا ہاں۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: شکار (آکھیر) والی برتی باہر نوں دوڑدی سی، (2007)

درشن نرنے سٹیک: (ہے بھائی!) شکار والی برتی (جو) باہر دوڑدی سی، آکھیر-شکار کھیڈنا۔ برتِ-برتی، سبھاؤ۔ دھائ-دوڑ کے۔ (2009/11)

اہیرا پائیو گھر کے گانئ ۔۔۲۔۔

ਅਹੇਰਾ ਪਾਇਓ ਘਰ ਕੈ ਗਾਂਇ ॥੨॥

فریدکوٹ ٹیکا: (گھر کے گانئ) انتہکرن کے استھان میں شکار کو پایا ہے، بھاو یہِ پرماتما کو جان لیا ہے۔۔۲۔۔ (1870)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: پر ہن میں شکار آپنی دیہ دے پنڈ دے گرہِ وچّ ہی لبھّ لیا ہے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: (جس من نوں پکڑنا سی اہ من-) شکار مینوں آپنے سریر دے اندر ہی لبھّ پیا (تے، میں اس نوں کابو کر لیا) ۔۔۲۔۔ اہیرا = شکار، جس نوں پکڑنا سی اہ (من)۔ کے گانئ = دے گرام وچ، دے پنڈ وچ۔ گھر کے گانئ = سریر-گھر دے پنڈ وچ، سریر دے اندر ہی ۔۔۲۔۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: اہیرا پائیو گھر کے گانئ¹ ۔۔۲۔۔ ¹گرام وچّ۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: (پر ہن میں) شریر وچ ہی شکار (اہیرا) پراپت کر لیا ہے (ارتھات من نوں ستھر کر لیا ہے) ۔۲۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (اہ چنچل من) دوڑ کے (اندر) آ گیا ہے (بھاو نج گھر وچ ٹکّ گیا ہے کیونکِ اہ) شکار (ہن میں آپنے) پنڈ بھاو شریر روپی گھر وچ ہی پا لیا ہے ۔۲۔ اہیرا-شکار (بھاو من)۔ (2009/11)

مرگ پکرے گھرِ آنے ہاٹِ ۔۔

ਮ੍ਰਿਗ ਪਕਰੇ ਘਰਿ ਆਣੇ ਹਾਟਿ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: جو اندرے روپ مرگ پکڑ کے ؤ موڑ کے گھر وکھے آنے تھے۔۔ (1870)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: سنسار ولو ہٹ کے میں ہرن پکڑ کے آپنے گرہِ وچّ لے آندے ہن ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: (پنجاں) ہرناں نوں پھڑ کے میں آپنے گھر وچ لے آندا، آپنی ہٹی وچ لے آندا۔ مرگ = (کامادک پنجے) ہرن۔ گھرِ = گھر وچ۔ گھرِ آنے = گھر وچ لے آندے۔ ہاٹِ آنے = ہٹی وچ لے آندے۔ گھرِ آنے ہاٹِ = گھر وچ ہٹی وچ لے آندے، وسّ وچ کر لئے۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: مرگ پکرے گھرِ آنے ہاٹِ¹ ۔۔ ¹ہٹ کے، مڑ کے۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: (کام آدِ جو پنج) ہرن پکڑے سن، (انھاں نوں) شریر روپ ہٹی وچ لیاؤندا ہے۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (ہے بھائی! جو پنج) ہرن (کامادک) پھڑے سن، (اہ) میں بنھ کے گھر وچ (بھاو سریر روپ) ہٹی وچ لے آندے۔ (2009/11)

چکھ چکھ لے گئے بانڈھے باٹِ ۔۔۳۔۔

ਚੁਖ ਚੁਖ ਲੇ ਗਏ ਬਾਂਢੇ ਬਾਟਿ ॥੩॥

فریدکوٹ ٹیکا: سو سبھ گن جو پہلے (بانڈھے) وچھوڑے ہوئے تھے اوپرے ہوئے ہوئے تھے، سو تس کے وسیوں کو رتی رتی بانٹ کر لے گئے۔ یتھا- کام کو وستُ ویچارُ، لوبھ کو سنتوکھُ، موہ کو وویک، ہنکار کو دھیرج، کرودھ کو نمرتا۔۔۳۔۔ (1870)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: آپنیاں ہسیاں وچّ ونڈ کے اہ ہرن میریاں نیکیاں نوں رتا کر کے لے گئے سن ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: (سنت جن اہناں نوں) رتا رتا کر کے (میرے اندروں) دور-دراڈے تھاں لے گئے (میرے اندروں سنت جناں نے پنجاں کامادک ہرناں نوں اکا ہی کڈھّ دتا) ۔۔۳۔۔ چکھ چکھ = رتا رتا کر کے۔ لے گئے = (سنت جن) لے گئے۔ بانڈھے باٹِ = بگانے رستے وچ، اوپرے پنڈ وچ (میرے اندروں کڈھّ کے) ہور تھاں (لے گئے)، (میرے اندروں سنت جناں نے) اہناں نوں اکا ہی کڈھّ دتا ۔۔۳۔۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ¹چکھ چکھ لے گئے ²بانڈھے باٹِ ۔۔3۔۔ ¹رتا-رتا۔ ²ہسے ونڈ کے (ستسنگی ساتھیاں نوں ہسے ونڈے)۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: (ستسنگی لوک) تھوڑے تھوڑے ہسے ونڈ کے لے گئے ہن ۔۳۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: (ستسنگی) اس شکار نوں وڈھّ کے ٹوٹے ٹوٹے کرکے ونڈ کے (میرے اندروں کڈھّ کے باہر) لے گئے ۔3۔ چکھ چکھ-رتا رتا، ٹوٹے ٹوٹے (کرکے)۔ لے گئے-(سنت) لے گئے۔ بانڈھے باٹِ-ہسے ونڈ کے (ستِ-سنگیاں ساتھیاں نوں ہسے دتے) ۔۳۔ (2009/11)

ایہُ اہیرا کینو دانُ ۔۔

ਏਹੁ ਅਹੇਰਾ ਕੀਨੋ ਦਾਨੁ ॥

فریدکوٹ ٹیکا: گروں نے ایہ (اہیرا) شکار دان کیا ہے؛ وا ہمنے وستُ ویچارادِ شبھ گنوں کو کاماد ونڈ ونڈ کے دانُ کر دیا ہے۔۔ (1870)

سٹیک بھائی منموہن سنگھ: سائیں نے اس شکار دی دات بخشی ہے، (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن: سنت جناں نے اہ پھڑیا ہویا شکار (اہ وسّ وچ کیتا ہویا میرا من) مینوں بخشیش دے تور تے دے دتا۔ اہیرا = شکار، جس (من) نوں پھڑنا سی اہ۔ (1962/64)

شرو. گُ. پر. کمیٹی شبدارتھ: ¹ایہُ اہیرا کینو دانُ ۔۔ ¹سانوں شکار وچّ اہ ہی ہسا ملیا-ناما۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب: (سنت-جناں نے) اہ (من روپ) شکار مینوں دان کر دتا ہے۔ (2007)

درشن نرنے سٹیک: اہ من (جو وس وچ کیتا سی، سنتاں نے مینوں) دان دے دتا۔ ایہُ-اہ۔ اہیرا-شکار (جو من نوں پھڑنا سی)۔ کینو دانُ-دانُ کیتا۔ (2009/11)

نانک کے گھرِ کیول نامُ ۔۔۴۔۔۴۔۔

ਨਾਨਕ ਕੈ ਘਰਿ ਕੇਵਲ ਨਾਮੁ ॥੪॥੪॥

فریدکوٹ ٹیکا: سری گرو جی کہتے ہیں: ہمارے (گھرِ) ردے وکھے اسٹ پہر کیول ایک نام ہی بسیا ہے۔۔۴۔۔۴۔۔ ساکت سے الابھتا اؤر اس کی کٹھورتا دکھاوتے ہوئے اپدیسُ کہتے ہیں: (1870)

سری گرو گرنتھ ساہب سٹیک، بھائی منموہن سنگھ: کِ نانک دے گھر وچّ سرف نام ہی گونجدا ہے ۔۔ (1960)

سری گرو گرنتھ ساہب درپن، پروفیسر ساہب سنگھ: ہن میں نانک دے ہردے وچ سرف پرماتما دا نام ہی نام ہے (من وسّ وچ آ گیا ہے، تے کامادک بھی آپنا زور نہیں پا سکدے) ۔۔۴۔۔۴۔۔ کے گھرِ = دے گھر وچ، دے ہردے وچ ۔۔۴۔۔۴۔۔ (1962/64)

شرومنی گردوارا پربندھک کمیٹی شبدئرتھ، بھائی منموہن سنگھ: نانک کے گھرِ کیول نامُ ۔۔۴۔۔۴۔۔ (1962/69)

ارتھ بودھ سری گرو گرنتھ ساہب، ڈاکٹر رتن سنگھ جگی: (ہن) نانک دے (ہردے روپ) گھر وچ کیول نام ہی (وسیا ہویا) ہے ۔۴۔۴۔ (2007)

آدِ سری گرو گرنتھ ساہب درشن نرنے سٹیک، گیانی ہربنس سنگھ: اس لئی ہن نانک دے گھر (ہردے وچ) کیول (پرماتما دا) نام ہی ہے۔ (باکی کام کرودھ آدِ ویری سبھ دوڑ گئے ہن) ۔۴۔۴۔ گھرِ-ہردے وچ۔ کیول نامُ-کیول اک نام ہی ۔۴۔ سارنش اتے سدھانت: گرو ارجن ساہب کہڑا شکار کھیڈن جاندے اتے آپ پاس کہڑے ہتھیار سن؟ اہ ہیران کرن والی گل ہے۔ شکاری تاں شکار سمے آپنے نال باز اتے کتے آدِ نال لجاندے ہن پر اتھے کہڑے شکاری جانور ہن؟ اس شبد وچ شکار نوں النکار وجوں پیش کیتا ہے۔ اسل وچ آپ جی ستسنگیاں نوں نال لے کے پاپاں دا پرہار کرن لئی شکار تے چڑھے۔ گربانی دے انئلے تیراں نال جدو کامدائک مرگ مارے، تاں آپنے اندروں ہی نام دا شکار مل گیا، جو سارے ستسنگیاں نال ملکے کھادھا۔ دس مرگیاں (ہرنیاں) توں بھاو دس ارندیاں ہن، کنّ جو گندے گیت سن رہے سن، جیبھ جو سوادشٹ پدارتھ کھا رہی سی، نکّ جو سگندھی دا رس ماندا سی، ہتھ جو پرائے دھن نوں چراندے سن، اکھاں جو پرایا سن، سبھ نوں کابو کر کے پرمیشر ول موڑیا، پنج مرگاں (ہرن) بھاو کام کرودھ آدک ویریاں نوں ستگورو نے بانی دے تیراں نال مار دتا۔ اہ ساری برکت سنتاں دے سنگ دی ہے۔ پنچم گردیو پھرماؤندے ہن کِ اہ شکار کھیڈنا سانوں گرو بابا جی دے دان وجوں بکھشش کیتا ہے۔ سدھانت اہ ہے، جے گرو دی سنگت مل جائے، ہردے وچ نام دا واسا ہووے تاں پنجے ویری تے ارند آدِ سارے ہی کابو آ جاندے ہن۔ اس توں بائد جدوں من نام روپی شکار ستسنگ نال مل کے کھاندا ہے، تاں اس دا سواد ہی الوکک ہندا ہے۔ (2009/11)